به قلم شیوا علمی

«کارنامه‌ی بُندار بیدخش‌»-از شاخص‌ترین آثار بهرام بیضایی-روایتی است از زندگی و مرگ بُندار-وزیر اسطوره‌ای دربار انوشیروان ساسانی- که برای او جام جهان‌نما می‌سازد و در کمال اعتماد انواع دانش‌ها را به شاه می‌آموزد تا او بتواند به جهان حکمرانی کند، اما جم که بُندار را تنها وسیله‌ای می‌بیند برای بالا رفتن از نردبان قدرت-قدرتی که چشم‌هایش را کور کرده- و از بیم اینکه مبادا روزی این دانشمند از دانش خود علیه او استفاده کند و آن را در اختیار دشمنان قرار دهد، او را به زندان «روئینه دژ» که ساخته‌ی دست و دانش خود بُندار است، می‌اندازد. بُندار در گوشه‌ی زندان به گذشته‌اش می‌نگرد و افسوس می‌خورد از اینکه با خوش‌بینی تمام دانشش را در اختیار شاه گذاشته و حالا اینطور مورد خیانت قرار گرفته و پشیمان است که چرا در زمان ساخت این دژ راهی مخفی برای گریز خود تعبیه نکرده است.

بهرام بیضایی این نمایش‌نامه‌ی برجسته را در سال 1374 و پس از گذشت 35 سال از نگارش نسخه‌ی اولیه‌اش بازبینی کرد و به پایان رساند و در زمستان 1376 آن را برای اولین بار با نقش‌آفرینی مهدی هاشمی و پرویز پورحسینی به روی صحنه برد. در این اثر بهرام بیضایی با نثری فاخر، زبانی شاعرانه، و دیالوگ‌نویسی منحصربه‌فردش به مفاهیم مهمی نظیر قدرت، فلسفه، اخلاق، مسئولیت‌پذیری در برابر تاریخ، جدال بین خیر و شر، و سرنوشت می‌پردازد و شخصیت اصلی، بُندار بیدخش، این وزیر حکیم و فرهیخته با مسائل و چالش‌های بسیاری مانند مسئولیت‌های حکومتی، خیانت، و توطئه مواجه می‌شود.

«کارنامه‌ی بُندار بیدخش» با ترکیب تاریخ و افسانه و البته مانند دیگر آثار بهرام بیضایی به خاطر سبک نوشتاری خاص و نگاه عمیق او به مسائل و موضوعات اجتماعی همیشه مخاطب را با مسائل عمیق انسانی و اجتماعی روبه‌رو کرده و در اجراهای مختلفی که در طول سالیان سال داشته همواره در بین تماشاگران از محبوبیت زیادی برخوردار بوده است.