به قلم شیوا علمی

یک مکث، و دیگر مرگ هم تمام می‌شود

 اما آیا این مکث که زمان در آن کش می‌آید و قدم‌های سنگینش گویا به جلو نمی‌روند هولناک و تحمل‌ناپذیر نیست؟ وقفه‌ای که در آن زندگی به برزخی جهنمی بدل می‌شود که نه راه پس دارد نه پیش؛ گذشته‌‌ای که انگار هیچ موقع نبوده و آینده‌ای که وجود نخواهد داشت و تو هستی با این تجربه‌ی زیستی که هر انسانی باید به تنهایی با آن مواجه شود، سنگینی‌اش را به دوش بکشد و سرانجام از آن عبور کند و سپس مرگ هم دیگر تمام می‌شود. همان‌طور که تولستوی در «مرگ ایوان ایلیچ» می‌گوید:«دیگر اثری از مرگ نیست.».

دکتر ویوین برینگ استاد 48 ساله و برجسته‌ی ادبیات که سالیان سال با واژه‌ها سروکار داشته، می‌تواند نانوشته‌های میان خطوط را بخواند، و اشعار جان دان شاعر متافیزیکی پرآوازه‌ی قرن شانزدهم را از حفظ است حالا خلع سلاح‌شده در برابر وا‌ژه‌ای سه حرفی-«مرگ»-و سوژه‌ای در دست پزشکان و پرستاران بخش سرطان‌شناسی بیمارستان و در حال سپری کردن واپسین روزهای زندگی‌اش با رنج، درد و تنهائی است. او که در زندگی‌اش هیچ‌گاه از حرکت نایستاده و همواره در تکاپوی تدریس، پژوهش، چاپ مقاله، و کتاب بوده حالا چاره‌ای جز زیستی اجباری در وقفه‌ای کش‌آمده و کشنده ندارد؛ باید بنشیند و نظاره‌گر مرگش باشد. همیشه به دانشجو‌هایش گفته:«قانون قانون است.»، با خودش و دیگران سختگیر بوده اما در این لحظات پایانی چقدر تمام این‌ها مسخره و پوچ به نظر می‌رسند؛ تمام چیزهائی که برایشان جنگیده، به دستشان آورده، در برابر مرگ رنگ باخته‌اند. همه‌ی عمرش در این تصور باطل زندگی کرده که «من» هستم که اختیار همه چیز را در دست دارم ولی در دستان مرگ که قطعی‌‌ترین واقعه‌ی زندگی‌ست اُبژه‌ای است ناچیز و بی‌اهمیت. 

نمایش کاما-اقتباسی از نمایش‌نامه‌‌ی تک‌پرده‌ای «زیرکی» نوشته‌ی مارگارت ادسن و برنده‌ی جایزه‌ی ادبی پولیتزر سال 1999- کاری از سروش زرینی در مقام مترجم، دراماتورژ، کارگردان، طراح صحنه و لباس، فروردین 1404 در بلک باکس پردیس تئاتر باغ کتاب روی صحنه رفت. سروش زرینی که خود پزشک و جراح است به زیبایی بازی و تقابل زبانی متن میان اصطلاحات پزشکی و ادبیات را در ترجمه‌اش منعکس کرده بود، که در دیالوگ و مونولوگ‌های روان، و پرقدرت بازیگران خصوصاً ساناز پوردشتی به درخشانی به اجرا درآمد.  

این اجرا که حاصل ماه‌ها تلاش بی‌وقفه‌ی تیمی پرانرژی بود با صراحت، شهامت و زیبائی مثال‌زدنی بار دیگر مرگ-پرچالش‌ترین پدیده‌ی پیش روی انسان-را به تصویر کشید و مخاطب را با این سوال که:«آیا مرگ مکثی است کوتاه که ما را به جاودانگی می‌رساند؟» تنها گذاشت.